W dniu 15 sierpnia 2024 r. weszły w życie przepisy tzw. ustawy Kamilka. Każda instytucja, z której usług korzystają dzieci, musiała do tego czasu wdrożyć tzw. standardy ochrony małoletnich. Mają one m.in. pomóc dostrzegać sygnały, że dziecku może dziać się krzywda lub chronić przed tą krzywdą. Standardy te mają chronić małoletnich tak w środowisku parafialnym jak też pomagać dostrzegać, że może dziać się im krzywda w środowisku domowym i innym. Pamiętajmy, że każdego rodzaju krzywda czy przemoc może przybierać tak znamiona przemocy fizycznej ale także psychicznej. Dlatego bądźmy uwrażliwieni na los otaczających nas dzieci, młodzieży ale także osób dorosłych w różnych środowiskach: rodziny, szkoły, pracy, koleżeńskich, w sferach wypoczynku i innych. Także nasza parafia zgodnie z przepisami prawa wdrożyła standardy ochrony małoletnich.
Standardy duszpasterstwa parafialnego w diecezji sosnowieckiej opracowane zostaly przez zespół ds. prewencji przeciw przemocy wobec małoletnich na podstawie „Wzoru standardów ochrony dzieci w duszpasterstwie parafialnym” przygotowanych w ramach projektu OCD „Standardy ochrony dzieci w Kościele katolickim w Polsce”. Każda parafia diecezji sosnowieckiej wdraża powyższe standardy w swojej wspólnocie.
Parafia, jako podstawowa komórka instytucjonalna Kościoła, wyróżnia się specyficznymi obszarami działania. Odprawiane są w niej liczne nabożeństwa i uroczystości oraz sprawowane są sakramenty (Eucharystii, chrztu, I Komunii Świętej, bierzmowania, małżeństwa oraz pokuty i pojednania), prowadzi się również spotkania i katechezy przygotowujące do przyjęcia sakramentów. W parafii żegnamy też naszych zmarłych. Odwiedziny chorych oraz wizyty duszpasterskie dają okazję do wglądu m.in. w sytuację rodzinną, materialną parafian, również w kontekście zauważenia krzywdy i przemocy, a co za tym idzie dają możliwość podjęcia odpowiednich kroków zapobiegawczych lub interwencji. W parafii funkcjonują różne grupy duszpasterskie, odbywają się zbiórki ministrantów, lektorów, próby scholi, wyjazdy parafialne z księdzem, np. pielgrzymki, wyjazdy z ministrantami, scholą itp. Prowadzone są często kawiarenki parafialne, świetlice. Funkcjonują kancelaria parafialna oraz media parafialne (strony www, gazetki, profile w mediach społecznościowych). Istnieje rada parafialna, a parafia dysponuje i zarządza własnymi finansami. Praktykowany jest też jasny podział hierarchiczny: proboszcz, wikariusze itd. Proboszcz zazwyczaj towarzyszy parafianom przez wiele lat ich rozwoju religijnego. Bywa, że parafianie uczestniczą w uroczystościach związanych z życiem osobistym duszpasterzy, np. prymicje, rocznice itp. Również księża zapraszani są przez parafian na uroczystości rodzinne. W parafii zatrudniane są osoby świeckie lub siostry zakonne jako pracownicy parafialni lub posługujący jako wolontariusze, np. szafarz, prezes ministrantów, ceremoniarz, zakrystianin, kościelny, konserwator, gospodyni, grabarz itp. Dodatkowo w parafii i przy parafii funkcjonują często osoby, które potrzebują pomocy i jej szukają, np. bezdomni czy więźniowie. Czasem też parafia użycza lub udostępniania pomieszczenia parafialne innym podmiotom zewnętrznym.
To w parafii głównie toczy się życie sakramentalne wiernych, a życie rodzinne wokół celebracji roku liturgicznego. Rodzice w zaufaniu przyprowadzają swoje dzieci do parafii i oczekują, że będą tam one bezpieczne. Parafianie są osobami w różnym wieku, w różnej sytuacji rodzinnej, zawodowej, a duszpasterze oraz osoby pracujące na rzecz parafii mają nierzadko wgląd w ich potrzeby oraz możliwość zaradzenia im. Z tego powodu standardy ochrony dzieci w obszarze parafialnym poszerzone zostały o ochronę osób dorosłych i nie dotyczy to wyłącznie osób zależnych, bezbronnych, lecz wszystkich. Mają one za zadanie chronić przed wszelkiego rodzaju nadużyciami, przed krzywdą, przemocą, w tym przed wykorzystaniem seksualnym. Działają w obie strony – chronią zarówno parafian, jak i osoby duchowne, pracowników i wolontariuszy parafii.
Ten szeroki zakres działalności oraz wielość osób zaangażowanych w życie parafialne, mogących mieć dostęp do dzieci i młodzieży oraz posiadających wgląd w prywatne życie parafian, zobowiązuje nas do szczegółowego opracowania zasad ochronnych.
Sama dynamika życia parafialnego zawiera w sobie specyficzne czynniki chroniące przed przemocą, takie jak: poczucie sacrum, permanentna formacja, społeczne zaufanie, poczucie przynależności i wzajemnej odpowiedzialności, relacje oparte na zasadach ewangelicznych, wspólnotowość, w tym przynależność młodzieży do pozytywnej grupy rówieśniczej oraz publiczność działań (większość aktywności dzieje się na oczach innych), w tym nadzór rodziców. Dodatkowo, przy okazji np. nagłych wezwań do chorych lub podczas wizyt duszpasterskich, istnieje możliwość dostrzeżenia specyficznych potrzeb parafian lub deficytów, w tym przemocy w obszarze rodzinnym i podjęcia odpowiedniej interwencji. Księża posługujący w parafii są często tymi osobami, do których zwracają się o pomoc osoby doświadczające jakiejkolwiek krzywdy, szukające wsparcia i zrozumienia.
Jednakże w specyficznej dynamice życia parafialnego obecne są również czynniki zagrażające, ułatwiające zaistnienie przemocy. Będą nimi np. społeczne zaufanie i autorytet, jakim cieszą się księża, w tym klerykalizm, a także atmosfera zależności i posłuszeństwa hierarchii sprzyjająca zachowywaniu tajemnicy oraz brak nadzoru z zewnątrz. Wiedza duszpasterzy o życiu parafian, znajomość ich tajemnic, warunków materialnych, problemów i potrzeb oraz fizyczna obecność w ich przestrzeni prywatnej daje możliwość manipulacji i wykorzystania, stanowi poważny czynnik zagrożenia. Niebezpieczne jest też nawiązywanie przez księży specyficznych relacji, polegających na wyróżnianiu wybranych parafian. Niedojrzałość księży czy zaangażowanych współpracowników, np. tzw. charyzmatycznych i autorytarnych liderów-celebrytów, zawsze będzie zagrożeniem. Klerykalizm oraz brak wiedzy i kompetencji spowiedników zawsze będą sprzyjały wystąpieniu nadużyć duchowych. Z wyżej wymienionych powodów zredagowane zostały poniższe standardy ochrony.
Wdrożone standardy parafialne obejmują:
Definicje: osób i ich ról w kościele, organizacji posługi kościoła, możliwych form przemocy.
Treść Standardów:
* Stworzenie i zachowanie bezpiecznego środowiska w parafii
* Weryfikacja, delegowanie i edukacja kapłanów, osób konsekrowanych i świeckich pracujących z dziećmi i osobami bezbronnymi w parafii
* Sposób reagowania na oskarżenia lub niewłaściwe zachowania
* Zapewnienie opieki i wsparcia osobom skrzywdzonym
* Sposób postępowania z oskarżonymi o wykorzystanie seksualne i przemoc
* Zasady chroniące w obszarze parafialnym
* Edukacja dzieci oraz osób bezbronnych w ochronie swoich granic
* Szkolenie i stałe wsparcie dla osób zajmujących się profilaktyką
* Zapewnienie jakości i ciągłości działań w zakresie prewencji
Schematy interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia dzieci przez osoby trzecie, osoby niepełnoletnie oraz rodziców lub opiekunów oraz zasady bezpiecznych relacji pomiędzy dziećmi.
Wyznaczenie osoby zaufanej do której można zgłaszać przypadki nadużyć:
Pani: Anna Gil
Mail: zaufana.barbara{&}int.pl {&} - malpka
Z pełnym tekstem wdrożonych standardów można zapoznać się w kancelarii parafialnej.
